Jakie są dostępne metody leczenia choroby Alzheimera?

metody leczenia alzheimera

Spis treści

Starzenie się społeczeństw związane jest ze wzrostem odsetka osób cierpiących na choroby otępienne, w tym także na chorobę Alzheimera (AD). Główną przyczyną tego schorzenia jest neurodegeneracja, czyli proces obumierania komórek nerwowych, który przez długi czas nie daje zauważalnych objawów. Sprawę dodatkowo komplikuje fakt, iż obecnie nie są znane żadne skuteczne metody leczenia przyczynowego, pomimo prowadzenia licznych badań w tym zakresie. Wczesne wykrycie choroby umożliwia jednak stosowanie leków niwelujących objawy oraz spowalniających rozwój choroby.

Na czym polega rozpoznanie choroby Alzheimera?

W diagnozowaniu AD ważną rolę odgrywa wykluczenie innych schorzeń jako przyczyny zaburzeń funkcji poznawczych. W tym celu konieczne jest nie tylko przeprowadzenie wywiadu lekarskiego i badania podmiotowego, lecz także wykonanie innych badań laboratoryjnych – chociażby morfologii krwi. Podstawę rozpoznania AD stanowią również badania neuroobrazowe, takie jak tomografia komputerowa i rezonans magnetyczny, gdyż pozwalają one wykryć potencjalne inne powody otępienia, takie jak guz mózgu czy przewlekły krwiak podtwardówkowy. W rozpoznawaniu choroby Alzheimera pomocny bywa także tak zwany test rysowania zegara. Pacjentowi poleca się narysowanie tarczy zegara i zaznaczenie wskazanych godzin. W przypadku trudności z wykonaniem tego zadania można podejrzewać zaburzenia funkcji poznawczych.

Jakie są aktualne możliwości terapeutyczne?

Jak wspomniano wyżej, dostępne środki farmakologiczne mają za zadanie łagodzić objawy choroby Alzheimera, wspomagać pamięć i koncentrację oraz spowalniać proces rozwoju zaburzeń. Ich wdrożenie poprawia jakość życia chorych, jednak występowanie kolejnych problemów jest nieuchronne. Obecnie najczęściej stosuje się inhibitory acetylocholinoesterazy – w Polsce, tak jak w innych krajach Unii Europejskiej, akceptowane są: donepezil, riwastygmina oraz galantamina, przy czym ostatni z nich nie jest refundowany, co przekłada się na jego niską popularność. Leki te służą zwiększeniu ilości neuroprzekaźnika acetylocholiny w mózgu, którego podstawowym zadaniem jest przekazywanie sygnałów między komórkami nerwowymi, szczególnie w obszarach odpowiadających za pamięć i zdolność uczenia się. Blokowanie enzymu acetylocholinoesterazy, powodującego rozkład acetylocholiny, prowadzi do zwiększenia ilości acetylocholiny w synapsach, co pozwala poprawić funkcje poznawcze na pewien czas.

W leczeniu umiarkowanych i nasilonych postaci AD pozytywne efekty może przynieść natomiast memantyna. To lek należący do grupy antagonistów receptorów NMDA, których nadmierne aktywowanie doprowadza do zwiększonego napływu jonów wapnia do komórek nerwowych, a to z kolei powoduje uszkodzenia komórek i nasilony stres oksydacyjny. Memantyna ma zatem właściwości neuroprotekcyjne – wykazuje skuteczność w spowalnianiu progresji objawów chorobowych oraz redukcji niektórych zachowań, będących skutkiem choroby Alzheimera – takich jak pobudzenie i agresja. Część prowadzonych badań wskazuje na dużą skuteczność łączenia memantyny z inhibitorami acetylocholinoesterazy – taka terapia ma przynosić bardziej długotrwałe skutki. W każdym przypadku jednak stosowanie oraz dawkowanie poszczególnych środków powinno być monitorowane przez lekarza.

Badania nad nowymi możliwościami leczenia choroby Alzheimera

Niewystarczające efekty dostępnych metod terapeutycznych wynikają między innymi z faktu, iż neurodegeneracja stanowi złożony proces, który już na wczesnym etapie uszkadza takie struktury jak miejsce sinawe czy jądro szwu. Wymienione leki nie są zatem w stanie zrekompensować strat spowodowanych przez trwający proces zwyrodnieniowy. Warto jednak mieć świadomość faktu, że w wielu krajach prowadzone są kosztowne badania nad opracowaniem skutecznej metody leczenia AD, co przynosi nadzieję chorym i zwiększa motywację do korzystania z aktualnie dostępnych sposobów spowalniania progresji objawów. Obecnie rozważane jest zastosowanie w leczeniu choroby Alzheimera:

• immunoterapii – ma to na celu stymulację układu odpornościowego do walki z patologicznymi zmianami, takimi jak złogi beta-amyloidu i białka tau w mózgu; choć w przeszłości podejścia immunoterapeutyczne do choroby Alzheimera spotkały się z wyzwaniami i trudnościami, badania nad tą dziedziną nadal trwają, a naukowcy poszukują innowacyjnych strategii leczenia; • terapii genowej – polega to na wprowadzeniu odpowiednich genów lub zmian genetycznych w mózgu Pacjenta w celu wpływania na patologię choroby; zdrowe geny miałyby wówczas zastąpić lub naprawić te, które zostały uszkodzone.

Postępy medycyny są obiecujące, jednak proces badawczy bywa długotrwały ze względu na konieczność precyzyjnego określenia skuteczności i bezpieczeństwa danej metody leczenia AD.

Co można zrobić, aby zmniejszyć ryzyko choroby Alzheimera?

Zastanawiając się nad leczeniem choroby Alzheimera, warto zwrócić uwagę na pewne działania prewencyjne, które pomagają zredukować ryzyko zaburzeń otępiennych. Ważną rolę odgrywa zdrowy styl życia. Regularne ćwiczenia fizyczne pozwalają zwiększyć przepływ krwi, co ma znaczenie w zapobieganiu złogom amyloidu beta oraz białka tau. Istotna jest także zbilansowana dieta – badania dowodzą, iż spożywanie odpowiednich ilości mikro- i makroskładników wpływa na dobrą kondycję nie tylko ciała, lecz także umysłu. Warto również unikać używek takich jak tytoń czy alkohol. Można także wspomóc te działania stosując suplementację produktami wspierającymi neuroregenerację, pamięć i koncentrację, np. BetulaForte

Aktywność umysłowa i społeczna także zaliczana jest do czynników zmniejszających ryzyko AD. W celu utrzymywania mózgu w dobrej formie warto stale uczyć się nowych rzeczy, czytać książki czy rozwiązywać różnego rodzaju łamigłówki. Dbając o kondycję swojego mózgu, możemy skutecznie zapobiegać ubytkom funkcji poznawczych.

Podsumowując, aktualnie mamy dość ograniczone metody leczenia choroby Alzheimera. Dostępne środki farmakologiczne wpływają jednak na poprawę jakości życia Pacjenta, dlatego ważną rolę odgrywa wczesna diagnostyka oraz stosowanie się do zaleceń lekarza. Obecnie trwają liczne badania nad opracowaniem skutecznej metody leczenia AD, zatem nie warto tracić nadziei – postępy medycyny dowodzą, iż w ciągu najbliższych lat możemy spodziewać się wprowadzenia innowacyjnych sposobów, które pomogą zapobiegać lub niwelować zaburzenia funkcji poznawczych.

Źródła:

• Binert-Kusztal Ż., Dąbrowska M., Starek M., „Choroby neurodegeneracyjne – aspekt farmakoterapeutyczny choroby Alzheimera”, Farmacja Polska, Kraków 2021; • Bidzan L., „Farmakologiczne leczenie choroby Alzheimera – współczesne możliwości”, Psychiatria, Gdańsk 2020; • Gaweł M., Potulska-Chromik A., „Choroby neurodegeneracyjne: choroba Alzheimera i Parkinsona”, Postępy Nauk Medycznych, Warszawa 2015; • https://www.medonet.pl/choroby-od-a-do-z/choroby-neurologiczne,choroba-alzheimera—przyczyny–objawy–leczenie,artykul,1578712.html • https://www.doz.pl/czytelnia/a17175-Choroba_Alzheimera__przyczyny_objawy_najnowsze_metody_leczenia • https://www.luxmed.pl/dla-pacjenta/artykuly-i-poradniki/choroba-alzheimera-przyczyny-objawy-leczenie • https://portal.abczdrowie.pl/alzheimer

Przeczytaj również: Czy choroba Alzheimera może być dziedziczna? Wszystko, co powinieneś wiedzieć o genetyce i ryzyku zachorowania

Betula Forte

Najczęstsze pytania i odpowiedzi

Czym jest choroba Alzheimera?

Choroba Alzheimera to schorzenie neurodegeneracyjne powodujące obumieranie komórek nerwowych, prowadzące do objawów otępiennych.

Jakie są główne metody diagnozowania choroby Alzheimera?

Do diagnozowania AD wykorzystuje się wywiad lekarski, badania podmiotowe, badania laboratoryjne (np. morfologia krwi), oraz badania neuroobrazowe takie jak tomografia komputerowa i rezonans magnetyczny. Test rysowania zegara również bywa pomocny.

Jakie środki farmakologiczne są dostępne do leczenia objawów choroby Alzheimera?

Do leczenia objawów choroby Alzheimera stosuje się inhibitory acetylocholinoesterazy (donepezil, riwastygmina, galantamina) oraz memantynę, która jest antagonistą receptorów NMDA.

Nad jakimi nowymi metodami leczenia choroby Alzheimera trwają badania?

Prowadzone są badania nad zastosowaniem immunoterapii mającej na celu walkę z patologicznymi zmianami w mózgu oraz nad terapią genową, której celem jest wprowadzenie zdrowych genów w mózg Pacjenta.

Jakie działania prewencyjne mogą pomóc w zmniejszeniu ryzyka zachorowania na Alzheimera?

Zmniejszenie ryzyka choroby Alzheimera może przynieść zdrowy styl życia, regularne ćwiczenia fizyczne, zbilansowana dieta, unikanie używek, suplementacja produktami wspierającymi neuroregenerację oraz aktywność umysłowa i społeczna.