Dieta w chorobie Alzheimera

rola diety w chorobie alzheimera

 

Spis treści

Sposób odżywiania niewątpliwie w dużej mierze wpływa na nasze zdrowie oraz samopoczucie. Istotne jest dostarczanie organizmowi wszystkich potrzebnych składników odżywczych, aby zapobiec rozwojowi niebezpiecznych schorzeń. Jak wskazują badania, zbilansowana dieta może również stanowić istotny element profilaktyki choroby Alzheimera (ang. Alzheimer’s Disease, AD). Szczególną dbałość o codzienny jadłospis należy także zapewnić osobom, u których została zdiagnozowana wspomniana przypadłość, aby Pacjent przez możliwie najdłuższy czas zachował dobrą kondycję psychofizyczną.

Jaką rolę odgrywa dieta w zapobieganiu chorobie Alzheimera?

Badania naukowców z American Heart Association wykazały, iż negatywnie na kondycję naszego mózgu wpływa nadmierne spożycie kwasów tłuszczowych trans. Zawarte są one w różnego rodzaju daniach typu fast food, niezdrowych przekąskach (zarówno słodkich, jak i słonych), a także w śmietankach do kawy i margarynach. Ich zwiększona podaż przyczynia się do występowania problemów z pamięcią nawet u osób poniżej 45 roku życia. Duża ilość tych substancji występuje jednak w diecie zachodniej, która aktualnie stała się bardzo rozpowszechniona. W tym przypadku mamy do czynienia z nadmiernym spożyciem zarówno nasyconych kwasów tłuszczowych, jak też węglowodanów prostych i żywności wysoce przetworzonej, co niesie z sobą ryzyko stanu neurozapalnego powiązanego z rozwojem chorób neurodegeneracyjnych, takich jak AD.

Jako korzystną alternatywę dla diety zachodniej często wskazuje się dietę śródziemnomorską. O jej pozytywnym wpływie na organizm człowieka może świadczyć chociażby fakt, iż najwięcej starszych osób żyje właśnie w tych krajach, gdzie stosuje się ten sposób odżywiania. Według badań, w przypadku takich osób ryzyko wystąpienia zaburzeń poznawczych jest mniejsze aż o 28%. Badacze wskazują również, że opisywana dieta może przyczynić się do opóźnienia rozwoju choroby Alzheimera nawet o 3,5 roku. Wynika to ze spożywania dużej ilości warzyw, owoców, orzechów, zbóż, ryb oraz oliwy, przy jednocześnie zmniejszonej konsumpcji nabiału i mięsa. Przykładowo oliwa z oliwek może wspierać usuwanie złogów beta-amyloidu z mózgu oraz regulowanie systemu antyoksydacyjnego. Ryby natomiast stanowią cenne źródło kwasów tłuszczowych omega-3, które dodatkowo przyczyniają się do spowolnienia rozwoju AD.

Inny przykład diety korzystnie wpływającej na kondycję mózgu stanowi dieta DASH. Zakłada ona ograniczenie spożycia węglowodanów prostych o wysokim indeksie glikemicznym, których nadmierna podaż wiąże się chociażby z uszkodzeniami struktur komórek oraz zaburzeniem neuroprzekaźnictwa. Jednocześnie mamy tu do czynienia ze zwiększoną konsumpcją warzyw, owoców oraz produktów pełnoziarnistych, co wspiera proces zapobiegania chorobie Alzheimera. Ponadto głównym założeniem diety DASH jest obniżenie ciśnienia krwi, a wiele badań wskazuje, iż wysokie ciśnienie krwi przekłada się na zwiększone ryzyko pogorszenia funkcji poznawczych i wystąpienia demencji.

Cenna dla naszego zdrowia okazuje się też tak zwana dieta MIND, która została opracowana w 2015 roku. Jej podstawowe założenia to spożywanie odpowiednich ilości zielonych warzyw liściastych, owoców jagodowych i orzechów, a także innych produktów obecnych we wspomnianej już diecie śródziemnomorskiej. Ma to na celu ochronę neuronów przed uszkodzeniami wywołanymi przez stres oksydacyjny. Jej stosowanie może poprawić pamięć osób starszych, nawet po zdiagnozowaniu choroby Alzheimera.

Zaburzenia neurologiczne a skład bakterii jelitowych

W badaniach nad patogenezą AD często pojawia się kwestia udziału mikroflory jelitowej. Uważa się, że oś jelito-mózg jest powiązana z układem neuroendokrynno-immunologicznym, zatem wpływa na nasz nastrój i zachowanie. Oznacza to, że skład bakterii jelitowych ma znaczny udział w zapobieganiu bądź zwiększaniu ryzyka choroby Alzheimera. W przypadku nieprawidłowej mikrobioty dochodzi do degradacji neuronów, a w konsekwencji do pogorszenia funkcji poznawczych. Badania na zwierzętach wykazały, iż zmiana bakterii jelitowych może zapobiec tworzeniu się płytek beta-amyloidu w mózgu. Warto zatem dbać o dobrą kondycję jelit, przy czym kluczową rolę powinna odegrać zbilansowana, zdrowa dieta.

Czy dieta bezmięsna zmniejsza ryzyko choroby Alzheimera?

W ostatnim czasie popularność zyskują diety wykluczające spożycie mięsa lub dodatkowo także produktów odzwierzęcych. Taka decyzja może pozytywnie wpłynąć na zdrowie, a także przyczynić się do zapobiegania chorobie Alzheimera. Dzieje się tak dzięki zmniejszonej podaży tłuszczów nasyconych, których dużą ilość zawiera zwłaszcza czerwone mięso. W wielu przypadkach skutkują one podwyższeniem stresu oksydacyjnego, co przyczynia się do wystąpienia licznych problemów zdrowotnych, w tym również choroby Alzheimera. Badania wskazują, iż mózg osób odżywiających się niezdrowo, spożywających duże ilości czerwonego mięsa, wykazuje niższą aktywność. U badanych zaobserwowano również znaczne ilości złogów amyloidu beta w porównaniu do osób stosujących się do zasad diety śródziemnomorskiej.

Ponadto dieta wegetariańska i wegańska zwykle związane są ze zwiększonym spożyciem owoców, warzyw, orzechów i roślin strączkowych, a, jak wspomniano, składniki te odgrywają ważną rolę w dbałości o dobrą kondycję mózgu. Co więcej, u osób stosujących dietę bezmięsną zazwyczaj poziom cholesterolu w osoczu jest niższy, a stężenie markerów stanu zapalnego ulega zmniejszeniu.

Warto jednak pamiętać o tym, że samo wykluczenie mięsa i produktów odzwierzęcych nie zapewni nam dobrego zdrowia. Należy zwracać szczególną uwagę na to, aby jadłospis był zbilansowany. W przeciwnym wypadku może dojść do niedoborów w organizmie – zwłaszcza witaminy B12 i żelaza. Ponadto zbyt restrykcyjna dieta często prowadzi do niedożywienia, a udowodniono, że niskie BMI jest skorelowane ze zwiększoną zapadalnością na demencję oraz związaną z nią śmiertelnością.

Jak komponować posiłki dla osoby chorej na Alzheimera?

Jak wspomniano wyżej, dobrym wyborem w przypadku osób starszych i nie tylko może być dieta śródziemnomorska oraz dieta MIND. Często poleca się je również Pacjentom ze zdiagnozowaną chorobą Alzheimera. Komponując posiłki dla osoby cierpiącej na tę przypadłość, warto więc bazować na warzywach i odpowiednich ilościach owoców. Ważne jest, aby nie utraciły one swoich cennych wartości odżywczych, dlatego obróbka termiczna powinna zostać ograniczona do minimum. Jeśli chory ma trudności z gryzieniem, dobrym rozwiązaniem mogą okazać się różne koktajle. Źródło białka mogą natomiast stanowić odpowiednie ilości ryb, jaj czy chudego mięsa. Posiłki należy podawać regularnie, o stałych porach. Ważną rolę odgrywa również dostarczanie choremu potrzebnej ilości płynów – zdarza się bowiem, że Pacjenci nie odczuwają pragnienia, co z kolei prowadzi do odwodnienia organizmu.

Pamiętajmy jednak o tym, że osoby chore na Alzheimera często cierpią na brak apetytu, biegunki i inne problemy układu pokarmowego, co powoduje utrudnione przyswajanie substancji odżywczych. Warto zatem skonsultować z lekarzem kwestię suplementacji poszczególnych składników. Dobrym wyborem mogą okazać się również specjalne suplementy wspomagające pracę mózgu, takie jak BetulaForte – sprawdzają się one nie tylko w przypadku osób zdiagnozowanych na AD, lecz także tych, które chcą efektywnie zapobiegać zaburzeniom funkcji poznawczych.

Przygotowując posiłki dla Pacjenta cierpiącego na chorobę Alzheimera, należy unikać wspomnianych niezdrowych produktów, które zawierają duże ilości tłuszczów nasyconych, barwników i innych chemicznych dodatków. Zrezygnujmy z podawania choremu słodyczy, słonych przekąsek, żywności typu fast food oraz tłustego mięsa. Taka dieta może bowiem przyczynić się do szybszej progresji zaburzeń poznawczych, różnych problemów z jelitami, a także do złego samopoczucia.

Podsumowanie

Zdrowa dieta odgrywa ważną rolę w zapobieganiu chorobie Alzheimera, a także w spowalnianiu progresji objawów AD. Istotne jest dostarczanie potrzebnych składników odżywczych oraz ograniczenie niezdrowych produktów, które zawierają duże ilości chemicznych dodatków i tłuszczów nasyconych. W wielu przypadkach korzystnym rozwiązaniem okazują się dieta śródziemnomorska, dieta DASH oraz dieta MIND. Warto jednak skonsultować się z lekarzem lub z dietetykiem, aby uzyskać indywidualny jadłospis dla siebie bądź dla Pacjenta chorego na AD, którym się opiekujemy.

Źródła:

• Dochniak M., Ekiert K., „Żywienie w prewencji i leczeniu choroby Alzheimera i choroby Parkinsona”, Pielęgniarstwo i Zdrowie Publiczne, nr 2 (5), 2015;
• Bryszkowska K., „Mózg na talerzu, czyli o wpływie diety na rozwój choroby Alzheimera”, Tutoring Gedanensis, nr 8 (2), 2023;
• Zakrzeska A., „Choroba Alzheimera a dieta”, Food Forum nr 6 (52), 2022;
• https://instytut-mikroekologii.pl/dieta-i-mikrobiota-a-choroba-alzheimera/
• https://www.rynekzdrowia.pl/neurologia/przestrzeganie-diety-zdrowej-dla-serca-chroni-mozg-w-podeszlym-wieku-u-kobiet,251297,8.html?utm_source=newsletter&utm_medium=email&utm_campaign=rynekzdrowia.pl24-10-2023
• https://ncez.pzh.gov.pl/choroba-a-dieta/choroby-neurodegeneracyjne/dieta-zmniejszajaca-ryzyko-demencji/
• https://posilkiwchorobie.pl/neurologia/zywienie-i-dieta-a-choroba-alzheimera/

Przeczytaj również: Nowoczesne metody diagnostyki Alzheimera

Betula Forte

Najczęstsze pytania i odpowiedzi

Jak dieta wpływa na ryzyko rozwoju choroby Alzheimera?

Sposób odżywiania ma duży wpływ na zdrowie i samopoczucie. Zbilansowana dieta może stanowić istotny element profilaktyki choroby Alzheimera. Zdrowa dieta pomaga w dostarczeniu organizmowi wszystkich potrzebnych składników odżywczych, co może zapobiec rozwojowi tej choroby.

Jakie składniki diety mogą negatywnie wpłynąć na kondycję mózgu?

Nadmierne spożycie kwasów tłuszczowych trans, które zawarte są w daniach typu fast food, niezdrowych przekąskach, śmietankach do kawy i margarynach, może negatywnie wpłynąć na kondycję mózgu, prowadząc do problemów z pamięcią.

Dlaczego dieta śródziemnomorska jest korzystna dla zdrowia mózgu?

Dieta śródziemnomorska zawiera duże ilości warzyw, owoców, orzechów, zbóż, ryb i oliwy, przy jednocześnie zmniejszonej konsumpcji nabiału i mięsa. Ma pozytywny wpływ na zdrowie mózgu, może przyczynić się do opóźnienia rozwoju choroby Alzheimera i zmniejsza ryzyko zaburzeń poznawczych.

Czy dieta bezmięsna może pomóc w zapobieganiu chorobie Alzheimera?

Dieta bezmięsna, zwłaszcza wegetariańska i wegańska, może przyczynić się do zmniejszenia ryzyka choroby Alzheimera dzięki zmniejszonej podaży tłuszczów nasyconych. Ważne jest jednak, aby taka dieta była zbilansowana, aby uniknąć niedoborów w organizmie.

Jakie są zalecenia dotyczące komponowania posiłków dla osoby chorej na Alzheimera?

Dla osób chorych na Alzheimera zalecane są diety śródziemnomorska i MIND. Warto bazować na warzywach, owocach i rybach, unikając jednocześnie niezdrowych produktów bogatych w tłuszcze nasycone i chemiczne dodatki. Ważne jest również regularne podawanie posiłków i dbanie o odpowiednią ilość płynów.