Spis treści
- Postępujące problemy z pamięcią
- Zmiany nastroju i zachowania
- Obniżona zdolność oceny sytuacji
- Podsumowanie: początki choroby Alzheimera
- Najczęstsze pytania i odpowiedzi
W przypadku choroby Alzheimera (ang. Alzheimer’s Disease, AD) bardzo ważną rolę odgrywa wczesna diagnostyka, która umożliwia zaplanowanie odpowiedniej farmakoterapii w celu poprawy komfortu życia Pacjenta. Aby móc w porę zareagować na sygnały świadczące o rozwoju tej przypadłości u nas lub u naszej bliskiej osoby, należy wiedzieć, jakie są pierwsze objawy powodowane przez obumieranie komórek nerwowych w mózgu. Tym zagadnieniem zajmiemy się w dzisiejszym artykule.
Postępujące problemy z pamięcią
To objaw, który najbardziej kojarzy się z chorobą Alzheimera – nie bez przyczyny zresztą, ponieważ zaburzenia pamięci często objawiają się już na początkowym etapie schorzenia. Opisywana choroba jest jednak podstępna, gdyż jej wczesne objawy często bywają mylone ze zwyczajnym roztargnieniem bądź tłumaczone nadmiarem obowiązków. Co więcej, pierwsze problemy z pamięcią zazwyczaj ujawniają się w sytuacjach błahych, codziennych – przykładowo, chorzy zapominają, gdzie odłożyli okulary, klucze czy portfel. Takie sytuacje zdarzają się każdemu z nas. Jeśli jednak doświadczamy ich coraz częściej, a jednocześnie znajdujemy się w grupie ryzyka, może to świadczyć o postępującym procesie neurodegeneracyjnym.
Osłabienie funkcji poznawczych bywa naturalnym elementem fizjologicznego starzenia się, co również stanowi wyzwanie dla współczesnej diagnostyki AD. Zdarza się bowiem, że Pacjenci nie zgłaszają się do gabinetu lekarskiego, ponieważ usprawiedliwiają swoje roztargnienie wiekiem. Podobnie otoczenie chorego może wówczas bagatelizować ten problem, nie mając świadomości faktu, iż może on mieć znacznie poważniejsze podłoże.
Warto wiedzieć o tym, że początkowo zaburzenia dotyczą w głównej mierze pamięci epizodycznej. Zapominanie odnosi się często do niedalekiej przeszłości, zatem Pacjent bez problemu rozpoznaje swoich bliskich, wie, jak się nazywa, potrafi dobrze orientować się w znanej przestrzeni, pamięta swoje dzieciństwo i młodość. Nie pamięta natomiast, że, przykładowo, opowiadał już wcześniej daną historię, więc powtarza ją kolejny raz; albo, że zadawał już wcześniej konkretne pytanie i otrzymał na nie odpowiedź.
Zapominanie ujawnia się nie tylko w formie częstych poszukiwań zaginionych przedmiotów, lecz także w postaci trudności z konstruowaniem złożonych wypowiedzi. Chorzy mają problemy z odnalezieniem odpowiedniego słowa, a zakres ich słownictwa staje się stopniowo coraz uboższy. Zdarza się, że zaczynają doświadczać kłopotów ze zrozumieniem bardziej skomplikowanych tekstów bądź wypowiedzi innych osób, co może z czasem prowadzić do ich wycofywania się z życia społecznego.
Zmiany nastroju i zachowania
Postępujące problemy z pamięcią nie pozostają bez wpływu na nastrój Pacjenta, co daje o sobie znać w postaci ogólnego rozdrażnienia i podenerwowania. Chory czuje się sfrustrowany z powodu codziennych trudności, związanych chociażby z ciągłym gubieniem przedmiotów. Gdy Pacjenci zaczynają zdawać sobie sprawę z powagi sytuacji, często doświadczają stanów depresyjnych. Pojawia się apatia i obojętność, przejawiająca się między innymi w braku dbałości o higienę osobistą. Ważną rolę odgrywa wówczas zapewnienie choremu wsparcia i zachęcenie go do wizyty w gabinecie lekarskim, gdyż odpowiednio dobrane leki są w stanie złagodzić uciążliwe objawy.
Zmiany w zachowaniu Pacjenta niejednokrotnie wynikają również z urojeń, które na początkowym etapie choroby mogą dotyczyć na przykład podejrzewania bliskiej osoby o celowe chowanie przedmiotów. Brak zaufania do własnej rodziny wpływa na ogólne relacje z otoczeniem i wzmaga poczucie osamotnienia w tym trudnym momencie życia.
Obniżona zdolność oceny sytuacji
Zaburzenia funkcji poznawczych dają o sobie znać w różnych, codziennych sytuacjach. Za ich sprawą chory staje się coraz mniej zaradny – ma trudności z zaplanowaniem budżetu, opłacaniem rachunków czy też z realizacją obowiązków zawodowych. Coraz trudniej jest mu przewidzieć konsekwencje swoich działań, co przekłada się chociażby na nierozsądne zarządzanie pieniędzmi. Pacjent może wymagać pomocy w przypadku bardziej złożonych przedsięwzięć, takich jak organizacja przyjęcia.
Na obniżoną zdolność oceny sytuacji oraz obniżoną zaradność życiową wpływają nie tylko problemy z pamięcią, lecz także trudności z koncentracją. Dla początkowego etapu rozwoju choroby Alzheimera charakterystyczna jest niemożność skupienia uwagi na aktualnie wykonywanej czynności. Chory nie potrafi ponadto powrócić do realizowanego zadania, jeśli w przypadku zewnętrznego bodźca zostanie od tej czynności oderwany. W wyniku tego chory staje się mniej produktywny niż dotychczas, co również łączy się poniekąd ze stanami depresyjnymi i brakiem zadowolenia z siebie.
Podsumowanie: początki choroby Alzheimera
Choroba Alzheimera rozwija się w bardzo podstępny sposób i przez lata nie daje żadnych objawów, pomimo postępującego procesu neurodegeneracji. Ponadto pierwsze sygnały świadczące o obumieraniu komórek nerwowych w mózgu bywają na tyle nieznaczne, że często są mylone z fizjologicznym starzeniem się. To opóźnia w czasie postawienie odpowiedniej diagnozy i rozpoczęcie farmakoterapii.
Wśród początkowych objawów choroby Alzheimera należy wymienić:
- problemy z pamięcią dotyczące przede wszystkim pamięci epizodycznej;
- pierwsze trudności z orientacją w terenie;
- niemożność skupienia uwagi na wykonywanej czynności;
- problemy z planowaniem i organizacją;
- zaburzenia mowy – częste „gubienie słów” i kłopoty z formułowaniem bardziej złożonych wypowiedzi;
- zmiany nastrojów – częste rozdrażnienie, podenerwowanie bądź apatia i stany depresyjne;
- urojenia przejawiające się w postaci braku zaufania do osób najbliższych.
Ważna jest szybka reakcja na wystąpienie wymienionych sygnałów, ponieważ wdrożenie leczenia umożliwia złagodzenie objawów oraz spowolnienie ich rozwoju, co przekłada się na poprawę komfortu życia Pacjenta. Otrzymanie diagnozy może stać się również motywacją do wprowadzenia pozytywnych zmian w swoim życiu, takich jak zwiększenie aktywności fizycznej, zadbanie o zdrową dietę czy też rozpoczęcie suplementacji poszczególnych składników – cenne wsparcie w chorobach otępiennych stanowi suplement diety BetulaForte.
Źródła:
• Barczak A., „Wczesne rozpoznawanie choroby Alzheimera”, Pediatria i Medycyna Rodzinna, nr 14 (2), 2018;
• Gaweł M., Potulska Chromik A., „Choroby neurodegeneracyjne: choroba Alzheimera i Parkinsona”, Postępy Nauk Medycznych, nr 7, 2015;
• https://pacjent.gov.pl/aktualnosc/11-sygnalow-ktore-wskazuja-na-alzheimera.
Przeczytaj również: Rola betuliny w zapobieganiu chorobom neurodegeneracyjnym
Najczęstsze pytania i odpowiedzi
Jakie są pierwsze objawy choroby Alzheimera?
Pierwsze objawy choroby Alzheimera często dotyczą zaburzeń pamięci, zwłaszcza pamięci epizodycznej. Osoby chore mogą zapominać o niedawnych wydarzeniach, tracić przedmioty, a także mieć trudności z formułowaniem złożonych wypowiedzi i zrozumieniem bardziej skomplikowanych tekstów.
Czy choroba Alzheimera jest dziedziczna?
Choroba Alzheimera może mieć podłoże genetyczne, ale nie zawsze jest dziedziczna. Czynniki genetyczne zwiększają ryzyko rozwoju choroby, ale istnieje wiele innych czynników ryzyka, takich jak styl życia i środowiskowe.
Jak można zapobiegać chorobie Alzheimera?
Aby zapobiegać chorobie Alzheimera, zaleca się prowadzenie zdrowego stylu życia, w tym regularną aktywność fizyczną, zdrową dietę, utrzymanie aktywności umysłowej i unikanie czynników ryzyka, takich jak palenie czy nadmierne spożycie alkoholu.
Jak diagnozuje się chorobę Alzheimera?
Diagnoza choroby Alzheimera opiera się na ocenie objawów klinicznych, wywiadzie medycznym i testach neuropsychologicznych. Możliwe jest również wykorzystanie badań obrazowych mózgu, takich jak rezonans magnetyczny.
Jakie są metody leczenia choroby Alzheimera?
Obecnie nie ma lekarstwa na chorobę Alzheimera, ale istnieją leki i terapie wspomagające, które mogą pomóc w łagodzeniu objawów i poprawie jakości życia osób chorych. Ważne jest również wsparcie emocjonalne i pomoc w codziennym funkcjonowaniu.
