Spis treści
- Postęp choroby Alzheimera w zależności od postaci schorzenia
- Rokowania w chorobie Alzheimera
- Jak spowolnić postęp choroby Alzheimera?
- Najczęstsze pytania i odpowiedzi
W przypadku choroby Alzheimera (ang. Alzheimer’s Disease – AD) charakterystyczny jest postępujący proces zwyrodnieniowy, powiązany z uszkodzeniem komórek nerwowych w różnych obszarach mózgu. Obecnie nie znamy skutecznych metod leczenia tej przypadłości, zatem taka diagnoza powoduje wiele trudnych emocji, zarówno u samego Pacjenta, jak też u jego bliskich. Kluczowe staje się wówczas pytanie o rokowania, zatem w dzisiejszym artykule skupimy się na progresji AD.
Postęp choroby Alzheimera w zależności od postaci schorzenia
Rozwój objawów może być odmienny u każdej osoby. Wiele zależy od typu choroby Alzheimera – wyróżniamy postać późną oraz wczesną. Ta pierwsza charakteryzuje się późnym początkiem, po 65. roku życia. Dotyczy zdecydowanej większości przypadków i charakteryzuje się stosunkowo powolnym rozwojem. Jest jednak bardziej podstępna, gdyż przez długi czas rozwija się niezauważalnie, a początkowe objawy choroby bywają kojarzone z podeszłym wiekiem Pacjenta. Z tego powodu niewielkie problemy z pamięcią są często bagatelizowane, zarówno przez chorego, jak i jego otoczenie. To natomiast opóźnia postawienie diagnozy i wdrożenie odpowiedniej terapii farmakologicznej, która mogłaby spowolnić rozwój schorzenia oraz złagodzić objawy.
Postać wczesna z kolei dotyczy osób przed 65. rokiem życia, niekiedy nawet 30-latków. Jest to otępienie dziedziczone w sposób autosomalny dominujący, zwane też DIAD (z ang. Dominantly Inherited Alzheimer’s Disease), które stanowi niewielki procent wszystkich zachorowań. Jest postacią demencji wywoływaną przez rzadkie mutacje genów, w tym mutacje w obrębie białka prekursorowego amyloidu (APP) oraz genów preseniliny 1 (PSEN 1) i preseniliny 2 (PSEN 2). Rozwój choroby jest znacznie szybszy, co niesie za sobą wiele negatywnych konsekwencji psychospołecznych dla chorego – zazwyczaj dotyka bowiem ludzi będących w najbardziej produktywnym okresie swojego życia. Mają oni obowiązki zarówno rodzinne, jak i zawodowe, a postępujące obumieranie komórek nerwowych powoduje, że muszą zrezygnować z codziennych zajęć.
Rokowania w chorobie Alzheimera
Długość życia osób, u których wykryto AD, może być różna, podobnie jak odmienne bywają same objawy tego schorzenia. Rozwój choroby jest jednak nieunikniony. Średnia długość życia Pacjentów po otrzymaniu diagnozy wynosi 8 lat, choć zdarzają się przypadki sięgające nawet 20 lat. Jak zostało wspomniane, u osób cierpiących na chorobę Alzheimera o wczesnym początku mamy do czynienia z szybszą progresją objawów, zatem długość życia od momentu zdiagnozowania wynosi zazwyczaj około 6 lat. Natomiast znacznie wcześniej jakość życia Pacjentów stopniowo się obniża, a w zaawansowanym stadium schorzenia nie są oni już zdolni do samodzielnej egzystencji. Zaburzenia funkcji poznawczych prowadzą do licznych trudności w codziennym życiu, zatem z czasem chorzy wymagają całodobowej opieki.
Co ważne, Pacjenci nie umierają z powodu samej choroby Alzheimera, lecz w wyniku jej powikłań. W przypadku głębokiego otępienia chory nie potrafi się przemieszczać, co prowadzi do powstawania odleżyn i niegojących się ran. W takich sytuacjach nietrudno o zakażenia, które mogą mieć tragiczne skutki. Osłabienie organizmu niesie z sobą również zwiększone ryzyko infekcji, chociażby w obrębie dróg oddechowych i moczowych. Przyczyną śmierci bywają również zachłyśnięcia oraz zadławienia spowodowane tak zwaną dysfagią – zaburzeniami połykania. Niekiedy do zgonu doprowadzają także upadki, które wynikają z pogorszenia kondycji fizycznej chorego.
Jak spowolnić postęp choroby Alzheimera?
Kluczową rolę w spowalnianiu rozwoju objawów choroby Alzheimera ma wczesne rozpoznanie schorzenia. Istotne jest, aby nie bagatelizować zauważanych trudności z pamięcią, zwłaszcza epizodyczną, które pojawiają się w początkowym stadium. Postawienie odpowiedniej diagnozy umożliwia zaplanowanie efektywnej terapii obejmującej zastosowanie właściwych leków. Plan farmakoterapii powinien być układany przez specjalistę oraz modyfikowany w momentach występowania kolejnych objawów. Wdrożone leczenie może nie tylko wpłynąć na długość życia chorego, lecz także złagodzić poszczególne niedogodności i sprawić, że Pacjent będzie lepiej funkcjonować. Należy bowiem zwrócić uwagę na fakt, że choroba Alzheimera często wiąże się z depresją i znacznym obniżeniem nastroju, szczególnie na początkowym etapie, kiedy chory rozumie swoją sytuację i ma świadomość nieuchronnej progresji schorzenia. Warto zatem stosować środki farmakologiczne przepisane przez lekarza, ponieważ mogą one wpłynąć na poprawę ogólnego samopoczucia Pacjenta. Można także wprowadzić suplementację witamin i środków wspierających pamięć, koncentrację i neuroregenarację.
Ponadto ważne jest zadbanie o zdrowy styl życia. Zbilansowana dieta oraz regularne ćwiczenia fizyczne, a także intelektualne, wzmacniają organizm oraz oddziałują na kondycję naszego mózgu. Dbałość o te czynniki odgrywa istotną rolę nie tylko w spowalnianiu rozwoju choroby Alzheimera, lecz także w zapobieganiu jej wystąpieniu.
Źródła:
• Becelewski J., Becelewski M., Dobrakowski P., Łabuz-Roszak B., Pierzchała K., Torbus-Paluszczak M., „Choroba Alzheimera o wczesnym początku – opis przypadku”, Psychiatria Polska, nr 55 (2), 2021;
• Gaweł M., Potulska Chromik A., „Choroby neurodegeneracyjne: choroba Alzheimera i Parkinsona”, Postępy Nauk Medycznych, nr 7, 2015;
• Gomuła A., Karwowska I., Szwarc-Woźniak J., „Opieka i pielęgnowanie pacjentów z chorobą Alzheimera”, Zeszyty Naukowe Wyższej Szkoły Agrobiznesu w Łomży, nr 51, 2013;
• https://pacjent.gov.pl/aktualnosc/czy-alzheimer
• https://www.termedia.pl/lekarzspecjalista/Wczesne-rozpoznanie-choroby-Alzheimera,46356.html
• https://www.doz.pl/czytelnia/a16153-Wczesna_choroba_Alzheimera__kto_jest_w_grupie_ryzyka_Jak_rozpoznac_pierwsze_oznaki_choroby
Przeczytaj również: Organizacje i instytucje pomagające osobom z chorobą Alzheimera i ich rodzinom: gdzie szukać wsparcia?
Najczęstsze pytania i odpowiedzi
Jakie są główne typy choroby Alzheimera?
Główne typy choroby Alzheimera to postać późna, pojawiająca się po 65. roku życia, oraz postać wczesna, dotycząca osób przed 65. rokiem życia.
Czym charakteryzuje się postać późna choroby Alzheimera?
Postać późna charakteryzuje się późnym początkiem, po 65. roku życia, powolnym rozwojem oraz długo trwającym niezauważalnym postępie choroby, gdzie początkowe objawy mogą być kojarzone z podeszłym wiekiem.
Jakie są przyczyny wczesnej postaci choroby Alzheimera?
Wczesna postać choroby Alzheimera jest dziedziczona w sposób autosomalny dominujący i jest wywoływana przez rzadkie mutacje genów, w tym mutacje w obrębie białka prekursorowego amyloidu (APP) oraz genów preseniliny 1 (PSEN 1) i preseniliny 2 (PSEN 2).
Jaka jest średnia długość życia pacjentów po diagnozie choroby Alzheimera?
Średnia długość życia pacjentów po diagnozie choroby Alzheimera wynosi 8 lat, chociaż są przypadki sięgające nawet 20 lat. Dla osób z wczesnym początkiem choroby, życie po diagnozie wynosi zazwyczaj około 6 lat.
Jakie działania mogą spowolnić postęp choroby Alzheimera?
Wczesne rozpoznanie choroby i odpowiednia farmakoterapia są kluczowe w spowalnianiu rozwoju objawów. Ważne jest również dbanie o zdrowy styl życia, zbilansowaną dietę, regularne ćwiczenia fizyczne oraz intelektualne oraz suplementację witamin i środków wspierających pamięć i neuroregenarację.
